შეგონებები წარსულიდან... |
მსოფლიო გამოჩენილ ადამიანთა აზრები და გამონათქვამები, აფორიზმები, ანდაზები და ხალხური თქმები, რომლებიც წლების განმავლობაში იბეჭდებოდა ილია ჭავჭავაძის „ივერიაში“ „დამაკვირდის“ რუბრიკით.
***
მარკუს ავრელიუსი
თუ რომელიმე საქმე მძიმე გგონია, ნუ ფიქრობ, სხვას მისი ქმნა არ შეეძლოს, ხოლო საქმე სხვისთვის მსუბუქი და ადვილი შენთვისაც უსათუოდ ძნელი არ იქნება.
***
უმჯობესი შურისგება ის არის, რომ არ ემსგავსო და არ მიჰბაძო მას, ვინც გაგამწარა.
***
ისწავლე, რომ გიყვარდეს უმწვერვალესად ყოველი კაცი, თუ გინდა ბედნიერი და დღეგრძელი იყო.
***
სისრული ზნეობისა იმაშია, რომ ყოველი დღე ისე გაატარო, ვითომც უკანასკნელი დღეა: აუმღვრევლად, შეუშინებლად და მოუტყუებლად.
***
ოდეს კაცი კეთილსა იქმს, არა საჭირო ყვიროდეს დაფითა და ნაღარით.
***
ზოგი არაფერს ამბობს, იმიტომ, რომ არ იცის, რა თქვას, ზოგი კი იმიტომ, რომ დრო იცის, როდის თქვას.
***
როცა საწყენი რამ შეგემთხვეს, ეგ ჯერ კიდევ უბედურება არ არის; ნუ დაივიწყებ, რომ ღირსეულად ატანა წყენისა - ბედნიერებაა.
***
იგი, ვინც კეთილის მყოფელია - ბრძენია; ბრძენი კაცი ხომ ყოველთვის კეთილია და კეთილი კიდევ თავისი მხრით აბედნირებს ადამიანს.
***
ათასი გარემოებაა იმისთანა, რომელიც ჯერ უნდა გამოიძიო, ვიდრე განიკითხავდე საქციელს სხვისას.
***
ვინც სცოდავს, ის თავისი თავის წინაშეცა სცოდავს.
***
ფრენსის ბეკონი
ფული ბატონად ძალიან ცუდი ბატონია და მოსამსახურედ კი - მეტად კარგი მოსამსახურე.
***
მეტისმეტი გულახდილობა ისეთივე უმართებულოა, როგორც ტანთგახდა და გაშიშვლება.
***
სიცრუე ნიშანია დაბალი სულისა, უღონო ჭკუისა და ბიწიერი ხასიათისა.
***
კაცს მალე სჯერა ის, რისი სურვილიცა აქვს, ან რისიც ეშინია.
***
ყველა საძაგლობაზე უსაძაგლესი - პირფერობაა.
***
მეცნიერება უნდა ემსახურებოდეს ადამიანს, ღონე უნდა მისცეს - ებატონოს ბუნებას. ხოლო ბატონობს იგი, ვინც ძალოვანია, ვინც მცოდნეა. ადამიანის ცოდნა და ძალოვანება ერთი და იგივეა.
***
ნაპოლეონ ბონაპარტე
ყოველ სხვა ღირსებას მოკლებულია ქალი, რომელიც თავს იწონებს მარტო იმით, ლამაზი ვარო; ლამაზი ქალი თვალს მოსწონს, კეთილი - გულს; პირველი - ლამაზი ნივთია, მეორე - საუნჯე.
***
უპირველესი სათნოება - მამულისათვის თავის დადებაა.
***
გონებასა და ჭკუას შორის ძალიან დიდი მანძილია.
***
თუ გინდა რომ სძლიო სიყვარულს, გაექეცი.
***
სხვების სისულელე ჩვენ ვერასოდეს ვერ დაგვაჭკვიანებს.
***
ჭეშმარიტი სიმდიდრე ქონების სიდიდე კი არ არის, არამედ მისი გონიერად მოხმარება.
***
ზეაღმავალი შეიძლება შედგეს კიდეც, და ქვედაქანებული კი - არასდროს.
***
ფეხზე წამოდგომის მსურველს იშვიათად უჭერს ვინმე მხარს, იმას კი, ვინც ძირს დასაცემად გამზადებულია, ხელს ბევრნი ჰკრავენ.
***
ბუდა
თავისი თავისა და სურვილების დაძლევა ომში გამარჯვებაზე უფრო დიდი გამარჯვებაა.
***
უქმობა, ზარმაცობა გზაა სიკვდილისა, საქმობა, მღვიძარობა - სიცოცხლის გზაა.
***
რისხვას ვერ სძლევ რისხვითა; რისხვა ემორჩილება მარტო მშვიდობითმყოფელობას.
***
გოეთე
შექსპირმა თავის თხზულებათა ვერცხლის თასში ჩააწყო ოქროს ვაშლები თავისი იდეების; როცა ჩვენ, გერმანელები, ვიკვლევთ მისს თხზულებათ, მალე ხელთ ვიგდებთ ხოლმე ვერცხლის თასს, მაგრამ მხოლოდ იმისთვის, რომ ოქროს ვაშლების მაგიერ თასში ჩავაწყოთ ჩვენი გერმანული კარტოფილი.
***
უვარგისი სიცოცხლე ადრეული სიკვდილია.
***
ყველაზე დიდი დაბრკოლება იქ დაგვხვდება ხოლმე, სადაც ყველაზე ნაკლებ მოველოდით.
***
მხოლოდ ჭეშმარიტებაშია სიბრძნე.
***
ვინც პირველ ღილს ცუდად შეიკრავს, იმას მთელი შესაკრავი ღილები აერევ-დაერევა.
***
ადამიანი თავის თავს ცნობს არა გონების თვალით, არამედ გამოცდილებით, ისიც მხოლოდ მაშინ, როცა შეუდგება მოვალეობის აღსრულებას.
***
დაფნის გვირგვინი უფრო ნიშანია წამების, ვიდრე ბედნიერების.
***
თუ დილა არ გვაღვიძებდეს ახალი სიამოვნებისთვის და საღამო არა-რა იმედს გულში არ გვიტოვებდეს, - ტანისამოსის ჩაცმა და გახდა შრომადაც არ ეღირებოდა.
***
სრული ბედნიერების დროს თითოეული დღე მთლი სიცოცხლეა.
***
ვისაც პოეტის ხმა გულს არ აუძგერებს, ბარბაროსია.
***
ვისაც აქვს რაიმე ქონება, ხმალიც ხელთ უნდა ეპყრას.
***
ახალგაზრდობას უფრო წაქეზება უყვარს, ვიდრე სწავლა და დარიგება.
***
თუ ადამიანმა კარგად შეიგნო თავისი ნაკლნი, იგი უნაკლო ადამიანთ ძალიან დაახლოებია.
***
ადამიანს უნდა სწამდეს, რომ მიუწვდომელიც კი შეიძლება გამოკვლელ იქნას; უამისოდ იგი კვლევა-ძიებას სრულიად თავს დაანებებს.
***
თუ იცი ვის ენდო და ერწმუნო, ცხოვრებას მიენდე: იგი ყველა ბრძენსა და წიგნზე უკეთესად გასწავლის.
***
ვინც არეულ დროს თვითონვე გულით ყოყმანობს, იგი ბოროტს ამრავლებს და შეძლებას აძლევს გაძლიერებისა, ხოლო ვინც სულით მტკიცეა და შეურყეველი, იგი საკუთარ ქვეყანას იშენებს.
***
დიდის ამბით და დღესასწაულით არც ერთ საქმეს არ უნდა შეუდგეთ; დღესასწაულით უნდა საქმის დამთავრება იუქმოთ.
***
საშიშია ის, ვისაც დასაკარგი არა აქვს-რა.
***
სალამურში მარტო ჩაბერვა კი არ კმარა - საჭიროა თითების ხმარებაც იცოდეს დამკვრელმა.
***
საუკეთესო დედა ის არის, რომელიც შვილებს მამის მაგივრობას გაუწევს, როდესაც ისინი დაობლდებიან.
***
გულს შეუძლია მწუხარება ხმაამოუღებლად ატაროს, სიხარულს კი ხმაამოუღებლად ვერ აიტანს.
***
სადაც უნდა მოგვისწროს სიყვარულმა, იგი სხვა არა არის რა, თუ არა გაბედული ნაბიჯი, და შემთხვევასაც დიდი ადგილი უჭირავს ამ საქმეში.
***
სიცოცხლემ ხოლდო მაშინ არის კარგი, როდესაც სიყვარულის სხივითაა გამთბარი.
***
პირველი სიყვარულისთანა მშვენიერ გრძნობას გული ვერასოდეს გამოცდის.
***
მხდალიც იმუქრება, როდესაც შიში არაფრისა აქვს.
***
ადამიანი, რომელიც წვრილმანებისათვის ზრუნავს, სთესს ცუდმედიდურებას და მკის სასოწარკვეთილებას.
***
ადამიანი იმას აქებს, ვისიც სწორ და ტოლად თავისი თავი მიაჩნია.
***
ჯერ არც ერთი ცოდვა არ შემხვედრია, რომ სესაფერ გარემოებაში მეც არ ჩავიდინო.
***
ძლიერია კანონი, ხოლო გაჭირვება კანონზედ უძლიერესია.
***
ახალი ჭეშმარიტებისათვის საშიში ისე არა არის რა, როგორც დაძველებული.
***
პირველი ნიშანი გენიოსობისა ის არის, რომ იგი ჭეშმარიტებას არ გადასცდეს.
***
ვინც ეძებს ჭეშმარიტებას - ჭკვიანია, ვისაც ჰგონია ვიპოვეო - სულელია.
***
სულელები და ჭკვიანები ერთნაირად უვნებელნი არიან; ძნელად ასატანი არიან მხოლოდ ნახევრად სულელნი და ნახევრად ჭკვიანნი.
***
ადამიანის თვისებაა ჰკიცხოს ყოველივე ის, რისი უნარიც თვითონ არა აქვს.
***
მხოლოდ კანონი ანიჭებს ადამიანს თავისუფლებას.
***
მყუდროებაში ყოველი ნიჭი მწიფდება, ხასიათი კი ცხოვრების ზღვის ბობოქრობაში განმტკიცდება.
***
რომელი ბატონობაა ყველაზე უკეთესი? იგი, რომელიც გვასწავლის საკუთარ ფეხზე დგომას.
***
კაცი, რომელმაც თავისი თავის იმედი დაჰკარგა, აუცილებლად ბოლოს თავის ღონესაც დაჰკარგავს.
***
პატიოსან მოქალაქეს, რომელცი საზრდოობს თავისი პატიოსანი შრომისა და მეცადინეობის ნაყოფით, ყველგან იმდენი თავისუფლება ექნება, რამდენიც მისთვის არის საჭირო.
***
რაც უნდა ბევრი ნაკლოვანება ჰქონდეს, ადამიანი მაინც ყველაფრით ღირსეული არსებაა ამ ქვეყნად.
***
ვოლტერი
ძალმომრეობას უფრო ადვილად იტანს კაცი, ვიდრე უსამართლობას.
***
თავისუფლება იმაში მდგომარეობს, რომ ადამიანი მარტო კანონისაგან იყოს დამოკიდებული.
***
პოეზია მუსიკაა სულისა.
***
წიგნი ერთის მხირვ ძალიან ჰგავს ცეცხლს; ნაკვერჩხალს ვთხოულობთ მეზობლისაგან, ამით ცეცხლს ვაჩენთ, მერე სხვას ვაძლევთ ნაკვერჩხალს და ამგვარად ცეცხლი საზოგადო საკუთრება ხდება.
***
დრო ხანგრძლივია მისთვის, ვინც კარგადა ხმარობს. ვინც ირჯება, აზროვნებს და ფიქრობს, იგი დროთა საზღვარს შორს გასდგამს ხოლმე.
***
გული ადამიანისა ძლიერია მხოლოდ მაშინ, როცა განათლებულია.
***
ადამიანი ჩარხსა ჰგავს, ტრიალს მაშინ შეწყვეტს ხოლმე, როცა ჟანგი მოედება.
***
გლეხკაცი, რაც სათნოებიანია, თავის სახლეს ატარებს, აზნაური, ანუ თავადი, სათნოებას მოკლებული თავის სახელს დაათრევს.
***
არაფერში ვარგა იგი, ვინც მარტო თავისთავისთვის ვარგა.
***
ომი, რამდენისამე ხნის შემდეგ, გამარჯვებულსაც ისე აუბედურებს, როგორც დამარცხებულს.
***
ზემოქმედება ჩვეულებისა ბუნების მბრძანებლობაზე უფრო დიდი და ვრცელია.
***
ვინც კარგად ემსახურება სამშობლო ქვეყანას, იგი უდიდგვაროდაც დიდია.
***
ადამიანი უფრო ადვილად იტანს ლმობიერებას, ვიდრე უსამართლობას.
***
მშვენიერი აზრი მთელ თავის საფასურსა ჰკარგავს, როცა ცუდად გამოთქმულია, და თუ განმეორებულია, ხომ თავსაც მოგაწყენს ხოლმე.
***
უნდა ერთი ხელით უმანკოებას შველოდეთ და მეორე ხელით სვრიდეთ ავკაცობას.
***
სიცრუე დიდი ბიწიერებაა მხოლოდ მაშინ, როცა ბოროტებას მოახდენს, ხოლო როცა კეთილს იქმს, მაშინ იგი დიდი სათნოებაა.
***
არ არის რა ისე ძნელი სათქმელი კაცთათვის, როგორც მართალი.
***
პოეტის თარგმნა შეუძლებელია.
***
თუ მოსვენებას არ გაძლევს შენი მეტოქის სახელოვნება, ეცადე იმას აჯობო საქმით და მაშინ სამაგიეროს გადაუხდი იმისას, რომ მოსვენება წაგართვა მისმა სიკეთემ.
***
გაჭირვება ყველა მეცნიერებაზე მეტს ჰქმნის.
***
ის, რაც უგუნებოდ არის დაწერილი, უვარგისია.
***
იმანუელ კანტი
***
იმანუელ კანტი
ცუდი საქმეა, როცა ბავშვს აჩვევენ, ყველაფერს ისე უყუროს, როგორც სათამაშო... ყველაზე საჭიროა ასწავლონ ბავშვს გარჯა-მუშაობა. ადამიანი ერთადერთი სულიერია, რომლისთვისაც გარჯა-მუშაობა მოვალეობაა.
***
გონიერება ჭეშმარიტებათა შორის არსებული კავშირის გამოცნობას ეწოდება.
***
ზოგიერთი ქალები წიგნებს საათივით საჩვენებლად და თავმოსაწონებლად ატარებენ, სულერთია - ის საათი თუნდაც იდგეს, თუნდ სწორად დადიოდეს.
***
ზნეობის საფუძველი არის მოვალეობა და არა გამორჩენა.
***
კონფუცი
***
კონფუცი
ყოველი წუთი თავისუფალი დროისა ადამიანმა სწავლას უნდა მოახმაროს.
***
მითხარ - რა იყავი, გეტყვი - რა იქნები.
***
წყენა და ბოროტი დაივიწყე, მხოლოდ სიკეთეს ნუ დაივიწყებ ნურასდროს.
***
ბოროტთა კაცთა ნახვა-მოსმენა უკვე დასაწყისია ბოროტის საქმის ჩადენისა.
***
ადამიანს გონებისაკენ სამი გზა აქვს: აზროვნება - ყველაზე კეთილი გზაა, მიბაძვა - ყველაზე ადვილი, გამოცდილება - ყველაზე ძნელი.
***
ადამიანები ბუნებით ერთმანეთთან ძალიან დაახლოვებულნი არიან, მაგრამ განათლებით კი დაშორებულნი.
***
ჟან დე ლაბრუერი
***
ჟან დე ლაბრუერი
სასაცილოდ აგდება სხვისა ხშირად ჭკუის სიღატაკეს ნიშნავს.
***
დრო დამაუძლურებელი და გამქარვებელია მიჯნურობისა, მეგობრობისა კი - განმამტკიცებელი.
***
დიდებულ სულს ვერავითარი უსამართლობა და ურიგობა ვერ მიეკარება.
***
ქაღალდის თამაშობას ჩვეულებრივ იწყებენ გულის გასართობად, განაგრძობენ სიძუნწის გამო და ათავებენ საბანქო ვნებათა ღელვით.
***
ვაჟკაც გმირს მარტო ომის უნარი აქვს, დიდბუნებიანს - ყველაფრისა, ერთიცა და მეორეც იმოდენას ვერ აიწონიან ერთად, რასაც ერთი პატიოსანი კაცი იწონის.
***
ფრანსუა დე ლაროშფუკო
ადამიანიარ გასწორდება, თუ მის ავ საქმეებს ბედი შესწევს.
***
სათნოება შორ მანძილს ვერ გაივლიდა, თან რომ თავმომწონეობა არ ახლდეს.
***
ჭეშმარიტ სიყვარულსა და ბედნიერებაზე იგივე ითქმის, რაც მოჩვენების შესახებ: ყველა იმათ ხსენებაშია, მაგრამ იშვიათად დაუნახავს ვინმეს.
***
რა ხშირად ხმარობს ადამიანია ჭკუას იმისათვის, რომ სულელობა ჩაიდინოს.
***
ჩვენ არასოდეს არა ვართ არც ისე ბედნიერი და არც ისე უბედური, როგორც ჩვენ გვეჩვენება ხოლმე.
***
ჩვენი გული ხშირად გაეხუმრება ხოლმე ჩვენს გონებას.
***
ჭკუას უფრო დიდი სიკეთე მოაქვს ქვეყნისათვის, ვიდრე ქონებას; სისულელეს უფრო მეტი ზარალი მოაქვს, ვიდრე ბოროტმოქმედებას.
***
სიყვარულს ბევრი წამალი აქვს, მაგრამ არც ერთი კი უებერი არ არის.
***
სიცოცხლე მეგობრობისა გულს ათბობს და არა სწვავს კი.
***
ყველაზე ძნელია კაცმა კარგად ილაპარაკოს მაშინ, როცა ჩუმად ყოფნა სირცხვილია.
***
უძლური კაცი გულწრფელი არ იქნება.
***
დიდი უბედურება არ არის, რომ სამსახური გაუწიო უმადურს, ხოლო მეტისმეტი უბედურება იგია, რომ სამსახური გაუწიოს კაცმა უნამუსოთა.
***
მძულვარება და პირფერობა ორი წყლისქვეშეთი კლდეა, რომელსაც ზედ შეემსხვრევა ხოლმე ჭეშმარიტება.
***
ხალხის ლანძღვას არაფრად ვაგდებდი, მაგრამ ამავე ხალხის ქებაც კი სიამაყითა და სიამოვნებით მივსებდა გულს.
***
ადამიანები ერთმანეთში დიდხანს არ მოთავსდებოდნენ, თუ რომ ერთმანეთს არ ატყუებდნენ.
***
ყველაზე უმშვენიერესი მადლი, კაცთადმი მინიჭებული, ჯერ სიბრძნეა და მას შემდეგ - მეგობარი.
***
ჩვენ ხშირად შევუნდობთ ხოლმე იმათ, ვინც თავს გვაბეზრებს, მაგრამ არასგზით არ შევუნდობთ ხოლმე, ვისაც ჩვენ თვითონ ვაბეზრებთ თავს.
***
ყველა ცდილობს თავის ბედნიერებად ის დასახოს, რაც მისთვის მიუწვდომელია.
***
სხვის მწუხარებას ყოველთვის ავილად ავიტანთ ხოლმე.
***
რაც უნდა კარგი თქვან ჩვენს შესახებ, ჩვენთვის იგი ახალი ამბავი არ იქნება.
***
ურთიერთობა დიდხანს არასოდეს არ გასტანს, მარტო ერთი მხარე რომ იყოს მტყუანი.
***
იჭვნეულობას სარჩულად ერთი ნაწილი სიყვარულის უდევს და ოთხმოცდაცხრამეტი - თავმოყვარეობისა.
***
რჩევასა და დარიგებას კი აძლევენ და ჭკუას კი არა, რომ ეს რჩევა და დარიგება გამოიყენონ.
***
ზოგიერთი სისულელეც გადამდებია ისევე, როგორც სენი და სატკივარი.
***
სიძულვილი შესაძლოა უფრო მალე დაწყნარდეს და დაცხრეს, ვიდრე შური.
***
განშორება პატარა სიყვარულს ასუსტებს, დიდს კი უფრო აძლიერებს; იგი ქარსა ჰგავს, რომელიც სინათლეს აქრობს და დიდ ალს კი უფრო განადიდებს ხოლმე.
***
აუცილებელი ნიშანი უმაღლესის ბუნებური ღირსებისა - შურის არქონაა.
***
ადამიანი ისე უხვად არას არიგებს, როგორც რჩევა-დარიგებას.
***
სიბერე მტარვალია, რომელიც სიკვდილს გვიქადის ჭაბუკისებური სიამოვნებასავით.
***
სულმოკლეს არასოდეს არ შესწევს ღონე, რომ კეთილი იყოს.
***
სულმოკლეობა უფრო საშიში მტერია კეთილისა, ვიდრე თვით ბოროტი.
***
ხსოვნას ყველა კაცი უჩივის, თავის ჭკუას - არავინ.
***
შეყვარებულთ ერთმანეთთან საუბარი არასოდეს მოწყინდებათ, რადგან თავის თავზე ლაპარაკობენ.
***
კერპობა ნიშანია ჭკუანაკლებობისა და უმეცრებისა.
***
ჩვენი გული ჩვენს გონებას ხშირად დასცინის და ბურთივით ათამაშებს ხოლმე.
***
ჩვენ ყოველთვის ისინი გვიყვარს, რომელნიც ყურადღებით გვეკიდებიან, და არა ისინი, რომელნიც ჩვენის ყურადღების ღირსნი არიან.
***
ადამიანის ბედნიერება და უბედურება ხშირად თვით იმისი ხასიათისაგან არის დამოკიდებული, და არა ხვედრისა და ყისმათისაგან.
***
თუ სიყვარული ჩვენთა მეგობართა ნაკლოვანების დასანახავადაც კი აგვიხვევს ხოლმე თვალს, ჩვენი საკუთარი ნაკლოვანება როგორღა უნდა შევნიშნოთ?
***
***
უილიამ შექსპირი
მოკლე სიტყვა სულია ჭკუისა.
***
თუ ჰხედავ და გრძნობ - არსებობ, თუ აზროვნებ - ცოცხლობ.
***
რაც საჭიროა, მასზე მეტი რომ კაცს არ მივცეთ, ადამიანი ხომ პირუტყვად გადაიქცეოდა.
***
შტო, რომელიც მოსწყდეს თავის მშობელ ხეს - დაჭკნეს და გახმეს, ჯოჯოხეთის ცეცხლს შეეკეთოს.
***
ვსტირი, რომ სულელთ ფერხულია კაცთა ცხოვრება
და გინდა თუ არა, უნდა ჩავდგეთ და ვიტრიალოთ.
***
ცვლილება არის სამწუხარო ბედნიერთათვის, -
ბედკრულნი კი მას სიხარულით ეგებებიან.
***
მცირე რამ ცოდვა კაცს ძონძებქვეშ თვალში ეცემა,
და ფარჩის ქვეშ კი ყოველივე დაფარულია.
***
ბედი სწორედ უნამუსო ქალია:
ღარიბი სძაგს, მდიდრის ეშხით მთვრალია.
***
საცა სიმართლე არ მიმიძღვის, ხმალიც არ მიჭრის.
***
ზოგჯერ უკუღმა, ზოგჯერ წაღმა ბედი ტრიალებს: ორთავეს კაცი ატრიალებს, ორთავეს კაცი უნდა დახვდეს გულმაგრად ხოლმე.
***
მოსწრებული სიტყვის გამარჯვება გამგონის ყურზე უფროა დამოკიდებული, ვიდრე მთქმელის თქმაზე.
***
ფარ-ხმალი დედაკაცისა ცრემლია.
***
თვით სათნოებაც ვერ აცილდება ცილისწამების შხამსა.
***
ყურნი ყველას მიაწვდინე, სიტყვა - იშვიათს, რჩევა სიამოვნებით მოისმინე, დარიგებას კი იაფად ნუ გასცემ.
***
ფრთაშესხმულ განზრახვას ვერა დაეწევა რა, თუ აღსრულება ფეხდაფეხ არ მისდევს.
***
კეთილი გული მზეა, რადგან იგი არ იცვლება მთვარესავით და ყოველი დღე, წლითიწლამდე ერთნაირად აბრწყინვალებს გარემოს.
***
ჭკუა მხოლოდ იმას დაიმორჩილებს, ვისაც აღარ აღელვებს არც სიძულვილი და არც დიდების მოპოვების წყურვილი.
***
ბოროტი საქმე დღის სინათლეს ვერსად წაუვა,
თუნდ დასამალად დედამიწა გადაეფაროს.
***
ხომ იცი, ჭკუით ვმოქმედებთ ჩვენ და არა გრძნობით
და ხანი უნდა საკმარისი ჭკუით მოქმედებას.
***
თავის თავის პატივი და ქება არასოდეს არ არის ისე საზიზღარი, როგორც დამცირება თავისა.
***
ყველას აქვს ნება ჰქმნას იგი, რითაც არავის მიაყენებს წყენასა და ვნებას.
***
მამაცი არასოდეს არ ეცემა ძირს; თუ ეცემა, ისევ ის, ვინც თავს იმამაცებს.
***
ჩემი სიცოცხლე და პატიოსნება განუყრელნი არიან. წამართვით პატიოსნება და ამით ჩემს სიცოცხლესაც ბოლო მოეღება.
***
სისულელე ბრძენებს უფრო ბევრსა ჰრგებს, ვიდრე სიბრძნე სულელებს.
***
სხვისა ცოდვებს რკინაზე ვხედავთ და კარგს საქმეს კი - წყალზე ვხაზავთ.
***
უფრო ადვილია თვალით ცეცხლი აანთო, ვიდრე სიტყვით გააქრო ალი სიყვარულისა.
***
ვაჟკაცობის საუკეთესო ნაწილი - სიფრთხილეა.
***
იქ, სადაც მოსამართლე მზაკვარია და მტაცებელი, ქურდს სრული უფლება აქვს ქურდობისა.
***
უფრო ღირსეული იქნებოდი, ვიდრე ხარ, შენს ღირსებას რომ აგრე ხშირად არ ახსენებდე.
***
შარლ ლუი დე მონტესკიე
***
შარლ ლუი დე მონტესკიე
უქმობა ყველა სენზე უფრო მეტად აუძლურებს ვაჟკაცს.
***
რჯულის საქმეში უნდა დაარწმუნო და არა უბრძანო.
***
დაფნის რტოების ჩრდილი, ან თავს უბრუებს და ათრობს ადამიანს, ან აძინებს.
***
გაუფრთხილდით თქვენი შვილების ცრემლს, რომ მერმე თქვენს საფლავზე დაღვარონ.
***
პლატონი
***
პლატონი
თითქმის ყოველივე, რაც ადამიანზეა დამოკიდებული, შეიძლება წახდეს და წაიბილწოს ოქროსაგან.
***
სჯობია ადამიანი გაცვდეს შრომისაგან, ვიდრე ობი მოეკიდოს უქმად ყოფნისაგან.
***
ჭეშმარიტად გონიერი ადამიანი სჯის არა ცოდვისათვის, არამედ ცოდვისგან გასაფრთხილებლად.
***
ყოველი აკცი თვითვეა თავისი ბედის მჭედელი.
***
როდესაც სათნოებას ფასი ეკარგება, ოქროს მაზანდი ემატება.
***
სიხარული და მწუხარება ერთმანეთს იმაში ჰგვანან, რომ ერთიც და მეორეც გვიხშობს გონებას.
***
თუ რომელიმე ქალაქში ბევრი მეკანონე და მკურნალია, ეგ უტყუარი ნიშანია, რომ იქ ქალაქი ავად და ურიგოდ არის მოწყობილი.
***
ჟან-ჟაკ რუსო
***
ჟან-ჟაკ რუსო
ძნელად საკმარისია ადამიანის სიცოცხლე კარგი წიგნის შესადგენად, ხოლო ნახევარი - იმის შესასწორებლად.
***
იმედი სიზმარია მღვიძარი კაცისა.
***
უმეცრობაზე გამბედავი არა არის რა ქვეყანაზე.
***
ვაი იმას, ვისაც ერთი დღის სიამოვნება მაინც ვერ შეუწირავს კაცური მოვალეობისთვის.
***
სიცოცხლე ადამიანისა თავისთავად არაფრად ღირს; საქმე ისაა, როგორ მოიხმარს. მხოლოდ ამის მიხედვით ედება ფასი სიცოცხლეს.
***
ცდომისაკენ ათასი გზა მიდის, ჭეშმარიტებისაკენ - მხოლოდ ერთი.
***
კაცი მაშინ არის ღარიბი, როცა სურვილი სჭარბობს ღონეს.
***
საბუთი მტყუანისა - ლანძღვა გინებაა.
***
ყოველ ასაკს თავისი ზამბარა აქვს, რომელსაც მოჰყავს მოძრაობაში ადამიანი.
***
სიყვარულს ერთი უდიდესი თავისი მშვენიერება მაშინ ეკარგება, როცა პატიოსნებას თავს ანებებს.
***
სიცოცხლე ჯოჯოხეთი იქნებოდა, რომ კაცმა ყველა ის უბედურება და სიავე წარმოიდგინოს, რომლითაც მოფენილია ცხოვრება ადამიანისა.
***
ყველაზე გვიან ჭკუასა და გონებას შევიძენთ ხოლმე.
***
ზოგი მდიდარია, თუნდაც ერთი დღის მიწა ჰქონდეს, ზოგი ღარიბია, თუნდ სულ ოქროში იჯდეს.
***
ენის სისუსტე ხშიად გრძნობის ძალას მოწმობს.
***
ერი თვისუფალია, როდესაც თავის მმართველს ადამიანად კი არა, კანონის იარაღად სთვლის.
***
ცოლი მენახშირისა უფრო პატივსაცემია, ვიდრე ხასა თავადისა.
***
კანონი სხვა არა არის, თუ არა ხელშეკრულება, დადებული ერთმანეთს შორის საზოგადოების წევრთა მიერ.
***
სცდებიან ადმაიანები იმიტომ კი არა, რომ არ იციან, არამედ იმიტომ, რომ ჰგონიათ, ვიცითო.
***
ადამიანი განვითრებას დაბადებიდანვე იწყებს:ჯერ არაფრის შეგნება-გაგება აქვს ყმაწვილს, რომ უკვე სწავლობს. გამოცდილება განვითრებას წინ უძღვის.
***
თავმოყვარეობა წყაროა და სათავე ყოველი ჩვენი ვნებისა. იგი ჩვენთან ერთად იბადება და სიკვდილამდე არა გვშორდება.
***
მეტისმეტი სიხარული და მეტისმეტი მწუხარება არ შეფერის გონიერ ადამიანს.
***
თავისუფლებას მოკლებული კაცი მკვდარია.
***
აღზრდა-განათლების საქმეში აჩქარება დიდი შეცოდმაა.
***
გულისთვის უფრო ადვილი ასატანია ძლიერი მწუხარება, ვიდრე ხანგრძლივი სევდა.
***
რა შესაბრალისნი არიან ისინი, რომელთაც მოთემნა არა აქვთ?
***
სენეკა
***
ბენჯამინ ფრანკლინი
***
სენეკა
ადამიანისთვის საჭიროა იმისთანა კაცი, რომ მის მიხედვით და მაგალითით შევძლოთ საკუთრი ხასიათის გაწვრთნა და განმტკიცება.
***
პატარა მწუხარება ყბედია, დიდი - კი ხმაამოუღებელი და მდუმარე.
***
თუ ადამიანს უნდა თავისუფლება მოიპოვოს, სამართლიანი უნდა იყოს.
***
ბედნიერება კაცს თავის დღეში ისე მაღლა არ აიყვანს, რომ მეგობარი მისთვის საჭირო აღარ იყოს.
***
ძალვა მიწისა და სიყვარული სათნოებისა სააქაო ცხოვრების ნეტარებაა.
***
ბედნიერია იგი, ვისაც უყვარს სხვა, რომ მარტო ერთი მისი ხსენებით იწვრთნებოდეს და კეთდებოდეს. ვისაც ნიჭი აქვს სხვისი სიყვარულისა, იგი თვითონაც მალე შეიქმნება ღირსი თაყვანისცემის.
***
ამოირჩიე ამისთანა კაცი, რომელიც მოქმედება ანუ მოგწონება, რომლის სახე გამომეტყველია შენდა მიმართ თანაგრძნობისა და თვალწინ იყოლიე მუდამ, როგორც შენი მფარველი, როგორც მაგალითი.
***
ბედნიერია იგი, ვინც არამცთუ ჩვენთან ყოფნით გვწვრთნის ჩვენ, არამედ მარტო თავისი სახელის ხსენებითაც.
***
თუ ცოტა ფულს ასესხებ კაცს, მოვალეა. თუ ბევრს - მტერი.
***
ვსწავლობთ არა სწავლებისათვის, არამედ ცხოვრებისათვის.
***
ყველაზე ძლიერი ის არის, ვინც თავისი მფლობელია.
***
ვინც ბატონად იხდის შქცევას ან მოწყენას, ის ეძლევა ყველაზე უფრო საშიშრ და მძიმე მონობას.
***
ვასწავლით რა სხვას, ჩვენც ვსწავლობთ.
***
საიდუმლოდ გაჰკიცხე, საჯაროდ ქება შეასხი.
***
არ არის გენიოსი, რომელსაც თან არ ახლდეს ოდნავი სიგიჟე.
***
ვინ არის ღარიბი? - ვინც თავის თავს ღარიბად ხდის.
***
ბენჯამინ ფრანკლინი
გამოცდილება ისეთი სკოლაა, სადაც ყოველი გაკვეთილი ძვირად გვიჯდება, მაგრამ მაინც კი ერთდაერთი სკოლაა, სადაც უჭკუონიც კი ჭკუას სწავლობენ.
***
ვინც ყიდულობს იმას, რაც არ უჭირს, ის მალე გაყიდის საჭიროსა.
***
ვერაგმა რომ იცოდეს, რა დიდი სარგებლობა მოაქვს პატიოსნებას, ვერაგობას არასოდეს არ იზამდა.
***
ბიბლია უფრო დიდი საკვირველებაა, ვიდრე ყველა საკვირველებანი, მის მიერ მოთხრობილნი.
***
***
მიშელ დე მონტენი
წკეპლისაგან იმსი მეტი სიკეთე არ მინახავს, რომ იგი ან ასუსტებს და აფრთხობს ადამიანის სულსა და გულს, ან აბოროტოებს და აჯიუტებს მას.
***
ადამიანი, რომელიც ცოტასა საქმობს, მეტისმეტი ყბედია; ვინც ცოტასა ფიქრობს, იგი ბევრსა ლაპარაკობს.
***
მეცნიერება ჭაა, თვით ოკეანეზედ უღრმესი.
***
უსაქმობა ყველა სენზე უფრო მეტად აუძლურებს ვაჟკაცობას.
***
ყველა იგი ნოყიერი არ არის, რაც გემრიელია.
***
კდემა და მორცხვობა ყველასათვის შესაფერისია და მართებული, კაცმა ეს თვისებანი თავის დღეში არ უნდა დაჰკარგოს.
***
შეუძლებელია პატიოსნად აზროვნება იქ, სადაც მთელი ფიქრი ადამიანისა ლუკმა პურის მოპოვებას უნდება.
***
ლუიზიანაში მცხოვრებნი ნადირ-კაცნი, როდესაც ნაყოფის მოკრეფა უნდათ, ხეს ძირიანად მოსჭრიან ხოლმე და ისე ჰკრეფენ ხილს... ასევე იქცევა ყოველი მტარვალი მმართველობა.
***
თვითონ ნაკლოვანებით სავსე და ღირსებას მოკლებული არსება, ნიადაგ სხვის ნაკლოვანების ძებნაშია. გმობს სხვას, რომ ამით თავისი სულის მწუხარება შეიმსუბუქოს.
***
ვისაც ტანჯვის ეშინია, იგი უკვე იტანჯება შიშისაგან.
***
ყველაფერი ნოყიერი არ არის, რაც კი გემრიელია.
***
ფრიდრიხ შილერი
***
ფრიდრიხ შილერი
მუზავ, რა ვიქნებოდი მე უშენოდ, არ ვიცი, მე მხოლოდ გული მტკივა, რომ ვხედავ - რანიც არიან უსენოდ ასნი და ათასნი.
***
გულსა გტკენს არა ხმამაღლი საყვედური, არამედ სამართლიანი.
***
ვაჟკაცობა იმისათვის გვაქვს, რომ ჩვენსას ვუპატრონოთ და სხვისას მოვერიდოთ.
***
რამდენჯერმე განმეორებული ცოდვა სირცხვილის გრძნობას აქვავებს.
***
ხშირად, ვითომდა სირცხვილის გამო, ადამიანი სამარცხვინო საქმეს სჩადის.
***
ცხოვრებამ და წარმატებამ უნდა შეიძინონ საუნჯენი კაცობრიობის გამოცდილებისა და გონებისა, ხოლო პოეზიის შემოქმედება ხალხმა უნდა მორთოს, შემოსოს მშვენიერებით და სიტურფით.
***
ძვირად მიღირს მეგობარი, მაგრამ მტერიც გამოსადეგია. მეგობრის თვალი ჩემს ნამოქმედარს დასდებს საფასურს. მტერი კი ჩემს მოვალეობას მიჩვენებს.
***
თუ შენ თავის დღეში არ გინახავს მშვენიერი ქალი სევდიანი და დაღონებული, ნუ იტყვი, მშვენიერება მინახავსო. თუ ქალის მშვენიერს სახეზე არ წაგიკითხავს სიხარული, ნუ იტყვი, სიხარული მინახავსო.
***
თუ შენ გაქვს რამე, გამიზიარე, ფასს მოგცემ, და თუ თვითონ შენ ხარ რამე, ჩემს სულსა და გულს გაგიზიარებ უსასყიდლოდ.
***
ამქვეყნად ორი გზა გაქვს გახსნილი - გზა იდეალის და სამარისაკენ. მაშ თავისუფლად და დროზე გადი პირველ გზაზე, ვიდრე ბედს მეორისაკენ არ წაუყვანიხარ.
***
ვაი იმას, ვინც დამპალს ლერწამს დაეყრდნობა.
***
კარგი სახელი - დიდი განძია.
***
დაკარგულ წუთს მთელი საუკუნეებიც ვეღარ დაგიბრუნებს.
***
თუ იმ კარგთან, რომელიც მე მინდა გავაკეთო, ახლოა ავი და ცუდი, სჯობს იგი კარგი არა ვქმნა.
***
სიტყვა ყოველთვის უფრო გამბედავია, ვიდრე საქმე.
***
მოსული მწუხარება უფრო ასატანია, ვიდრე მოსალოდნელი.
***
შუათანა ბუნებიანი კაცი თავის არსებობას იმით აღნიშნავს ხოლმე, რასაც იქმს, დიდბუნებიანი კი იმათ, რაც თვითონ არის თავისთავად.
***
საშინელი დასასრული სჯობს დაუსრულებელ შიშსა.
***
თუ შენი ცნობა გინდა, სხვის საქციელს დააკვირდი, თუ სხვისი - შენს გულში ჩაიხედე.
***
მალე დაიწყებს განვითარებას ის, ვინც დიდი ოსტატი უნდა გახდეს.
***
გაანაწილე ქუხილი მარცვლებად და იგი ბავშვთაც კი ნანინად მოესმის; ხოლო შეაერთე ეს მარცვლები ერთად და იმისი გრგვინვა ცის სამყაროსაც კი შეარყევს.
***
არტურ შოპენჰაუერი
***
არტურ შოპენჰაუერი
ყოველი ბავშვი მცირედით მაინც გენიოსია; ყოველი გენიოსი მცირედით მაინც ბავშვია.
***
მონათესავე სულნი შორიდანვე ცნობენ ერთმანეთს.
***
პატიოსნება ჩვენი გარეგანი სინდისია, სინდისი - ჩვენი შინაგანი პატიოსნებაა.
***
ყოველი დღე - პაწია ცხოვრებაა; ყოველი გამოფხიზლება - პაწია დაბადებაა; ყოველი დილა - პაწია სიჭაბუკეა და ყოველი ძილი - პაწია სიკვდილია.
***
იმ სიტყვებზე უმშვენიერესი ლოცვა არა არის რა, რომლითც ამთავრებდნენ ძველად ინდოელები თავის დრამატიულს წარმოდგენებს: „იყვნენ ყველა ერი ტანჯვისგან თავისუფალნი“.
***
ჭეშმარიტად ამაყი და გულზვავი იგია, ვინც მტკიცედ და შეურყევლად დარწმუნებულია, რომ იგი სხვებს აღემატება.
***
ბუნებრივ ჭკუას თითქმის ძალუძს ყოველი განათლება-განვითარების ადგილი დაიჭიროს, მაგრამ ამგვარ განათლებას კი ბუნებრივი ჭკუის ადიგლის დაჭერა არ შეუძლია.
***
ციცერონი
***
ციცერონი
შეცდომა - ხვედრია კაცისა.
***
შიშველის ტანის გამოჩენა დასაწყისია მრუშობისა.
***
ფულია ყველა მოქმედების სათავე და მიზეზი.
***
ხასიათი ცხოვრების ბედსა და უბედობასა, ბრძოლასა, მარცხსა და გამარჯვებაში იჭედება.
***
დაზოგვა - დიდი შემოსავალია.
***
ვიდრე სუნთქავს ადამიანი, იმედოვნებს კიდეც.
***
რაც მართებულია - ღირსია პატივის; რაც ღირსია პატივის, ის ყოველთვის მართებულია.