ვანგოგენი | Vangogen

1938 წელს დალიმ ფროიდი გაიცნო. მხატვარი მასთან შეხვედრას ვენაშიც ცდილობდა, თუმცა, საბოლოოდ ლონდონში, საკუთარ სახლში ესტუმრა. ავსტრიელი მწერალი შტეფან ცვაიგიც ინგლისის დედაქალაქში ცხოვრობდა და ის დალის პოეტ ედვარდ ჯეიმზთან ერთად ფროიდთან გაჰყვა .  სხვა სიურრეალისტებისგან განსხვავებით, დალიმ ფროიდზე გაცილებით უკეთესი შთაბეჭდილება დატოვა. მომდევნო დღეს, ფროიდმა სტეფან ცვაიგს წერილი გაუგზავნა, სადაც სტუმრობისთვის მადლობას უხდიდა და წერდა, რომ სიურრეალისტებს უწინ შეშლილებად თვლიდა, დალის გაცნობით კი აზრი სრულიად შეეცვალა. „გმადლობთ, რომ გუშინ ასეთი პატივსაცემი ადამიანების გაცნობის საშუალება მომეცით. აქამდე სიურრეალისტებს, რომელთაც მე, სავარაუდოდ, თავიანთ მფარველ წმინდანად ამირჩიეს, შეშლილებად ვითვლებით... ახალგაზრდა ესპანელი, გულწრფელი ფანატიკოსის თვალებით და უზადო ტექნიკური ოსტატობით, შეხედულებას რადიკალურად შემაცვლევინებს. ძალიან საინტერესო იქნებოდა, ანალიტიკურად შეგვესწავლა ამ ტიპის ფერწერული ნამუშევრის გენეზისი. თუმცა, კრიტიკული თვალსაზრისით, შეიძლება ითქვას, რომ ცნება „ხე...

რომ არა ეუკლიდის და კუნია 1 , ეს რომანი არ დაიწერებოდა. 1972 წელს მისმა წიგნმა Os Sertoes („სერტანები“  2 ) კანუდოსში გაჩაღებული ომი, ერთი ტრაგიკული პიროვნების ცხოვრების ისტორია და ლათინური ამერიკის ერთ-ერთი ყველაზე კარგი მთხრობელი აღმომაჩენინა.  თავიდან წიგნი კინოსცენად მქონდა ჩაფიქრებული (თუმცა, იმ სცენარის მიხედვით ფილმი არ გადაუღიათ), რვა წლის შემდეგ კი მან რომანის სახე მიიღო და ჩემთვის ერთ-ერთ ყველაზე მდიდარ, ემოციებით აღსავსე ლიტერატურულ თავგადასავლად გადაიქცა, რადგან მასზე მუშაობისას ლონდონისა და ვაშინგტონის ბიბლიოთეკებში ვიჯექი, რიო-დე-ჟანეიროსა და სალვადორის მტვრიან არქივებში ვიქექებოდი, ბაიისა და სერჟიპის სერტანების მწველ სიცხეს არ ვეპუებოდი. თან ჩემი მეგობარი, რენატუ ფერასი დამყვებოდა და ასე, ერთად შემოვიარეთ ყველა ის ადგილი, სადაც, ლეგენდების მიხედვით, კონსეილეირუს (მოძღვარს) გაევლო და ექადაგა. სწორედ იმ ადგილებში მოვისმინე იქაურ მცხოვრებთაგან კანუდოსზე უამრავი ამბავი, რომლებსაც ისინი აღელვებულნი მიამბობდნენ, მაგალითად, ის, რომ აქამომდე ესმოდათ, როგორ ცხრილა...

ნიკოლოზ გაბაონი ფსევდონიმია საქართველოში აღმოსავლეთმცოდნე ისტორიკოსთა სკოლის ფუძემდებლის, აკადემიკოს ვალერიან გაბაშვილისა. იგი 1911 წელს, ციმბირში გადასახლებული პოლიტპატიმრის ოჯახში დაიბადა. მამა, ნიკოლოზ გაბაშვილი, 1918-1921 წლების დამოუკიდებელი საქართველოს მთვრობის წევრი, 1924 წელს ოკუპანტების წინააღმდეგ აჯანყებულთა რიგში იდგა. 1942 წელს იგი გადაასახლეს. ვალერიან გაბაშვილს მტრის შვილის მძიმე ხვედრი ერგო. მოგვიანებით, ვალერიან გაბაშვილმა ლიტერატურულ ფსევდონიმად მამის სახელი - ნიკოლოზი აიღო, გაობანი კი გაბაშვილების გვარის უძველესი ფორმაა. „აივნიანი ქალაქი“ ვალერიან გაბაშვილის მიერ ახალგაზრდობაში დაწერილი ერთადერთი რომანია, რომლითაც მან პროზაში ისევე დაუდგა XIX საუკუნის თბილისს ძეგლი, როგორც იოსებ გრიშაშვილმა - პოეზიაში. „აივნიანი ქალაქის“ ფურცლებზე წარმოდგენილი არიან ისტორიული და ძველი თბილისის განუმეორებელი ხიბლის კოლორიტული პერსონაჟები. მასში დასმული საქართველოსა და თბილისის ისტორიის ზოგიერთი პრობლემა დღესაც აქტუალურია. *** გულშემოყრილი ყმაწვილი ბერებმა იმ ადგილას...

კოპაკაბანას ხალხმრავალ სანაპიროზე 19 წლის ტრისტაო - რიოს ღატაკ უბანში მცხოვრები მეძავის შვილი - შემთხვევით გაიცნობს იზაბელს - ცნობილი ბრაზილიელი პოლიტიკოსის 18 წლის ქალიშვილს. სხვადასხვა სოციალური წრისადმი კუთვნილებისა და განსხვავებული აღზრდის მიუხედავად, ურთიერთლტოლვა იმდენად მძაფრია, რომ ტრისტაო და იზაბელი გადაწყვეტენ - ისინი ბედისწერამ შეახვედრა ერთმანეთს და მათი სიყვარული ყველა გამოცდას გაუძლებს. გამოცდა კი - თან სრულიად მოულოდნელი - წინ არაერთია.  ჯონ აპდაიკის (1932-2009) „ბრაზილია“ თანამედროვე ტრისტანისა და იზოლდას ვნებითა და სისასტიკით გაჯერებული ამბავია. *** შავიც ყავისფერის ელფერია. და თუ კარგად დააკვირდები, თეთრიც. კოპაკაბანაზე - რიო-დე-ჟანეიროს ამ ყველაზე დემოკრატიულ, ხალხმრავალ და სახიფათო სანაპიროზე - ნებისმიერი ფერიცა თუ ელფერიც ერთ მოზეიმე, მზით გაოგნებულ, ადამიანის ხორცისფრად მთლიანდება და ქვიშას უკვე მეორე, ცოცხალი კანის ფენასავით ედება. *** სილამაზე სახიფათოა და სწორედ ამიტომ გაუჩნდათ ქალებს სირცხვილის გრძნობა. *** ეს ჩვენი სამყარო ნაქურდალ...