Posts

Showing posts from May, 2010

კახა ბენდუქიძე - ღარიბი ადამიანების გასაჭირი - სასოწარკვეთა

Image
ალბათ გაგიგიათ ხშირად - ამ ქვეყანას მაინც არაფერი უშველის - ჩვენგან მაინც არაფერი გამოვა - ამ ხალხს რა უნდა ელაპარაკო - ჩვენგან რა უნდა გამოვიდეს - ეს სიზარმაცე სისხლში გვაქვს - მსურველებს შეუძლიათ გააგრძელონ, ხოლო რედაქციამ კონკურსი გამოაცხადოს, ვინ მეტ ასეთ სისულელეს შეაგროვებს. რაფერ სისულელესო?!!!  ეს ჩვენი ჯიშისა და ჯილაგის ამბავში არ არის განა, ტკბილად, მაგრამ ღარიბად ვიცხოვროთ?! ინტელექტუალები ბატონყმობასაც გაიხსენებენ, ცარიზმის მიერ ქართველების ჩაგვრას და ჩვენს უნიათობას თავიანთი სასოწარკვეთით ახსნიან. როცა რამეს ეტყვი - კი მაგრამ ესა თუ ის ქვეყანა? მაგათ ამერიკელებმა უუშენეს, ბატონო, თვითონ ვერ შეძლებდნენ! ეხლა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში ვარ რამდენიმე დღით, და კიდევ ერთხელ ვიხსენებ აქაური ეკონომიკური სასწაულების ისტორიას. და მათ შორის ჩემი საყვარელი ისტორიას - ვინ გახადა ტაივანი თანამედროვე ქვეყანად. ჩინეთში სოციალისტები ებრძოდნენ კომუნისტებს. კომუნისტების ლიდერი მაო ძედუნი იყო, სოციალისტების (გომინდანის) - ჩან კაიში. ჩან კაიში საქართველოში ცნობილი იყო იმით, ...

უმბერტო ეკო - დუჩეს თვალები

Image
არცთუ დიდი ხნის წინ, კიდევ ერთი დაბადების დღე ვიზეიმე. მოსალოცად მოსულ ახლობლებთან ერთად გავიხსენე ჩემი ამქვეყნად მოვლინების დღე. მიუხედავად არაჩვეულებრივი მეხსიერებისა, საკუთარი ცხოვრების ეს ღირსშესანიშნავი მომენტი, რაღა თქმა უნდა, არ მახსოვს და მისი აღდგენა მხოლოდ მშობლების მონათხრობით შემიძლია. როგორც ირკვევა, ექიმმა, მას შემდეგ, რაც დედის წიაღიდან თავის დაღწევაში დამეხმარა და ყველა საჭირო სამედიცნო პროცედურაც ჩაატარა, მშობელს მიმგვარა, რათა მას თავისი თვალით ეხილა ამდენი ტანჯვის შედეგი. მიმგვარა და უთხრა: "შეხედეთ, როგორი თვალები აქვს, თქვენი ახალშობილი ძალიან ჰგავს დუჩეს". ჩემი მშობლები არც ფაშისტები იყვნენ და არც ანტიფაშისტები, ისევე, როგორც წვრილბურჟუაზიული ფენის იტალიელთა უმრავლესობა. მათთვის დიქტატურა მეტეოროლოგიური მოვლენასავით იყო: თუ წვიმს, ქოლგა თან უნდა იქონიო. მაგრამ როდესაც ჩემმა დედ-მამამ მოისმინა, რომ მათ პირმშოს დუჩეს თვალები გამოჰყვა, თქმა არ უნდა, ძალიან ესიამოვნათ. წლებთან ერთად, სულ უფრო სკეპტიკოსი გავხდი და დღეს იმ აზრისკენ ვიხრები, რომ ის კეთ...

ფრანსუა რაბლე - გარგანტუა

Image
ამბავი საზარელი ცხოვრებისა პანტაგრუელისა მამის დიდი გარგანტუასი ზოგ-ზოგსა კაცსა სამოსელი ბერისა შეუმოსავს, ბერობისა კი არა სცხია რა. “ტვინი უებარი რამ საზრდელია ბუნებისაგან ბოძებული” – გალენი ზოგ-ზოგსა ნაუბარსა მალიმალ გამეორება ფრიად სასიამოვნოსა ხდის. უგუნურთა პირთა უდევთ კვალად ლაგამი. ნეტავ მაცოდინა რა უფრო ადრეა გაჩენილი: მწყურვალება თუ სამწყურვალო? სიფხიზლე უჭკუობაა, სიცოცხლე ღვინოშია. ვინცა ცოტა სვა ისიც მოკვდა. რაღა სათითითა სმევა და რაღა ბეღურის ზიარება. რა განასხვავებს ლამაზმანისგან ბოთლსა? სხვაობა დიდია - ერთნაერად ვერ დაუცობ. ბუნება ვერ იტანს სიცარიელესა. სორბონელნი პირდაპირ აცხადებენ, რწმენა უჩინო საგანთა გამჟღავნებააო. სიყვარული არა ეძიებს სარგებელსა. ჩემი უწმინდესობა, შენსა უწმინდურობასა ვერარას უშველის. სწავლასა დიდი თავი უნდაო, სწორედ უთქვამთ პატარათავიან ხალხსა. საქმე ჩქარად რბენა როდია, საქმე ის არის, დროით გამოიქცეო. სწავლაც უქმია და რჩევაც ფუჭი, თუ რომ დროითი არ შეესხმით ხორცი და ფარსაგად არ მოიხმარ. რაც რამ უზენაესსა წერტილს...

ილია ჭავჭავაძე - გამოჩენილი და სახელგანთქმული ფრანსუა რაბლე

Image
ამაოდ არ ჩაიარა საპედაგოგიო მეცნიერებისათვის ვიტორინოს, ვერჟერიოს, ვეჯიოს და ბოლოს ერაზმის ღვაწლმა და მეცადინეობამ. ამათმა საბუთიანმა და მართალმა მოძღვრებამ თანდათან ფეხი გაიდგა და მომხრენი მოიპოვა ჯერ კიდევ “განახლების” ეპოქაშივე სხვა ქვეყნებშიაც. მაშინდელს საფრანგეთში გზა გაიკვალა ახალმა საპედაგოგიო თეორიამ გამოჩენილის და სახელგანთქმულის ფრანსუა რაბლეს მეოხებითა. ფრანსუა რაბლე იყო ფრანგი. იგი დაიბადა 1483 წელს და გარდაიცვალა 1558* წელსა. თუმცა პირველ ხანში რაბლე ბერმონაზონი იყო, მაგრამ მერე შეიქმნა სახელოვან რომანისტად და უფრო სახელოვან სატირიკოსად. ამან სრულიად შეითვისა ახალი საპედაგოგიო მოძღვრება ერაზმის და მის წინა – მყოფთა, ხოლო ისე კი, როგორც დიდ – ბუნებოვანს კაცს შეჰფერის. რაც კარგი იყო ახალს პედაგოგიის მესვეურთა ნამოქმედარსა თუ ნაწერებში, ყოველივე იგი მიიღო და ამ მიღებულზედ ფეხმოკიდებულმა უფრო წინ წასწივა საპედაგოგიო მოძღვრება და გაუმატა. ამის გამო მეტი არ იქნება ვსთქვათ, რომ მან შეჰქმნა საკუთარი თეორია აღზრდისა და ამაში დიდი გამჭრიახობა, დიდი ცოდნა და დიდი ჭკვა-გონებ...

აკაკი ბაქრაძე - ნიჰილიზმის კვანტი

Image
არცერთი ყოფილი მოკავშირე რესპუბლიკა ისე მწარედ არ დამარცხებულა, როგორც საქართველო. მართალია, ომია მოლდავეთშიც, ტაჯიკეთშიც, ჩვენი მეზობლები სომხეთიცა და აზერბაიჯანიც დიდი ხანია სისხლს ღვრიან, საქართველო მაინც განსაკუთრებულ ვითარებაში აღმოჩნდა, ჩვენში შუღლმა და მტრობამ სამი მიმართულება მიიღო. დაპირისპირებულია ქართველი და ქართველი, ქართველი და აფხაზი, ქართველი და ოსი. ამის უკან რუსეთი დგას და ეშმაკურად წარმართავს პროცესს. უახლოეს ხანებში კიდევ ვის ჩარევენ კონფლიქტში, ეს ძნელი მისახვედრი არ არის. ამას დაემატა ეკონომიკური ქაოსი, უსაშველოდ რთული კრიმინოგენური სიტუაცია და ზნეობრივი გახრწნა. შექმნილმა გარემოებამ ქართველთა რწმენა და ნებისყოფა გაბზარა, ისევ წამოჰყო თავი ნიჰილიზმმა. ისევ გაჩნდა ეჭვი, შესძლებს კი საქართველო დამოუკიდებელ არსებობას? მოულოდნელი არ გახლავთ ეს უიმედობა და სკეპტიციზმი. საქართველოს ისტორიაც უწყობს ამას ხელს. არგონავტების ლაშქრობიდან მოყოლებული დღემდე ტანჯვა-წვალებით, ვაი-ვაგლახით, ჭაპან-წყვეტით გამოვიარეთ სისხლითა და ვარამით სავსე გზა. რა არ მომხდარა და რისი მოწ...

ჯონ აპდაიკი - სიცოცხლე გრძელდება

Image
დიადი და შემზარავი სანახაობის უეცარი ხილვისას, ჩვეულებრივ, ვცდილობთ ხოლმე, არ დავიყვანოთ ის საკუთარ უმნიშვნელო მასშტაბებამდე. ბრუკლინში მცხოვრებ ერთ-ერთ ოჯახში სტუმრად მისულმა, მეათე სართულის გადასახედიდან დავინახე, როგორ ჩამოინგრა მსოფლიო სავაჭრო ცენტრის შენობები და ამ სანახაობის მოჩვენებითი მინიატურულობის შეგრძნება გამიჩნდა, თითქოს ტელეკადრებს ვუყურებდი.  საბიბლიოთეკო ოთახიდან ოთხი წლის გოგონამ და მისმა ძიძამ დაგვიძახეს და ფანჯრიდან გვაჩვენეს ერთ-ერთი ცათამბჯენის სახურავიდან ამოსული კვამლი. თავდაპირველად კი არ შეგვეშინდა, არამედ, უბრალოდ, დავინტერესდით. უღრუბლო ცაზე კვამლი ზემოთ მიიკლაკნებოდა, ხოლო შენობის გოფრირებულ ფასადზე უცნაური, მელნისფერი ჩქერები ჩამოედინებოდა. მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი მკრთალად მოჩანდა ქვედა მანჰეტენის ფონზე, რომლის ოცდაათიან წლებში აშენებულ ცათამბჯენებში შერწყმული იყო პოსტმოდერნის წინამორბედი პერიოდისთვის დამახასიათებელი თვალისმომჭრელი სიდიადე და არქიტექტურული სამშვენისების ზომიერება. როდესაც მეორე ცათამბჯენსაც ცეცხლი მოედო, თვალებს არ დავუჯერეთ. რა...

ედვარდ მუნკი 1863 – 1944

Image
ედვარდ მუნკი - ნორვეგიელი მხატვარი და გრაფიკოსი. აღიზარდა ნორვეგიის დედაქალაქ ოსლოში. დიდი გავლენა იქონია გერმანულ და ცენტრალური ევროპის ექსპრესიონიზმზე. მუნკის ყველაზე ცნობილი ნამუშევრებია "კივილი" და მსგავსი ნახატების სერია:„ავადმყოფი ბავშვი“, „მადონა“, „ვამპირი“. "კივილის" თავდაპირველი სახელწოდება - „სასოწარკვეთილება“; სურათზე გამოსახული საშინელების სახე, რომელსაც მხატვარი მთელი ცხოვრება ქმნიდა, კონცეპტუალური ხელოვნების სიმბოლოა. „ავადმყოფი ბავშვი“ „ვამპირი“ "კივილი" „მადონა“ „მტირალა" "მზე" "გოლგოთა" "ნიცშე"

ალბერ კამიუ - უცხო

Image
მას უნდა ეთქვა სამძიმარი. ალბათ, ზეგ მეტყვის, შავებში რომ მნახავს. დღეს რაში მეტყობა, დედა მომკვდომოდეს. სელესტმა მითხრა: ,,დედა ერთი ჰყავს ადამიანს”. ათეისტი არ ყოფილა დედაჩემი, მარამ არც მორწმუნე იყო. - დიდი ხანია აქ მუშაობთ? - ხუთი წელია. - ხელადვე მომაგება, თითქოს სულ ამ შეკითხვას ელოდაო, ვეღარ გავიგე - მე მესალმებოდნენ თუ სიბერისაგან უყანყალებდათ თავი. - მოხუცი იყო? - არც ისე. - ასე იმიტომ ვუპასუხე, რომ ზუსტად არ ვიცოდი დედაჩემის წლოვანება. შავი ყელსახვევი რომ დამინახა, მკითხა, მგლოვიარედ ხომ არა ხარო. ვუთხარი, დედა გარდამეცვალა-მეთქი. ისევ შემეკითხა, როდისო, და მეც ვუპასუხე - ,,გუშინ დავასაფლავე”. მარი შეცბა, თუმცა, აღარაფერი უკითხავს. მინდოდა მეთქვა, ჩემი ბრალი არ არის-მეთქი, მაგრამ გადავიფიქრე: იმიტომ რომ, გამეორება გამომივიდოდა. უფროსთანაც ხომ გავიმართლე თავი.თუმცა, რა მნიშვნელობა აქვს ამას, ასეა თუ ისე, ყოველთვის რაღაცაში დამნაშავე გამოდიხარ. რადგან ორივენი (ესპანური ჯიშის მეძებარი) ერთ პატარა ოთახში ცხოვრობენ, მოხუცი სალამანი, ბოლოს და ბოლოს, მას დაემგ...

ჯორჯ ორუელი - ცხოველების ფერმა

Image
ჩვენი ცხოვრება, საბრალო, მძიმე შრომით გადატვირთული მოკლე წუთია. დაბადების შემდეგ ჩვენ გვეძლევა მხოლოდ იმდენი საკვები, რომ სული არ გავაფრთხოთ, ხოლო ჩვენ შორის შრომისუნარიანთ ქანცის გაწყვეტამდე ამუშავებენ და ბოლოს როცა აღარ ვჭირდებით, ყველას ამაზრზენი შეუბრალებლობით გვხოცავენ. გააქრეთ ადამიანი და ამით საბოლოოდ გააუქმებთ შიმშილსა და მონური შრომის უმთავრეს მიზეზს. ნათელი არ არის ამხანაგებო, რომ ჩვენი ცხოვრების ყველა ყველა ბოროტება ადამიანის ტირანიიდან მოდის?! ადამიანი მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი ინტერესებისათვის იღწვის. ყველა ადამიანი მტერია, ყველა ცხოველი მეგობარი. არცერთმა ცხოველმა არასდროს არ უნდა დაჩაგროს და არ უნდა მოკლას თავისივე მსგავსი. ყველა ცხოველი თანასწორია. “ანიმალიზმის” შვიდი მცნება: I. ორ ფეხზე მოსიარულე ყველა არსება მტერია. II. ყველა ოთხ ფეხზე მოსიარულე ან ფრთოსანი არსება მეგობარია. III. არცერთი ცხოველი არ ჩაიცვამს ტანსაცმელს. IV. არცერთი ცხოველი არ დაიძინებს საწოლში. V. არცერთი ცხოველი არ დალევს ალკოჰოლს. VI. არცერთი ცხოველი არ მოკლავს სხვა ცხოველს. VII....

ალბერტო ჯიაკომეტი - ნახატები და სკულპტურა 1901 - 1966

Image
ალბერტო ჯიაკომეტი - შვეიცარიელი სიურიალისტი მხატვარი და სკულპტორი.  დაიბადა შვეიცარიის იტალიურენოვან ნაწილში. მამა – ჯოვანი ჯიაკომეტი ცნობილი პოსტ - იმპრესიონისტი მხატვარი. 1962 წელს ვენეციის ბიენნალეს გამარჯვებული - "Grand Prize for Sculpture" გარდაიცვალა 1966 წელს გულის დაავადებით.

პოლ გოგენი - ჩანახატები და კერამიკა

Image
ტაიტელი ქალები ქალი არლის კაფეში ტაიტელი ღმერთები "ჰინა და ტეფატუ"  რქიანი ფავნი ფავნი ოვირი (ველური)

დიეგო რივერა 1886 - 1957

Image
დიეგო რივერა - მექსიკელი კუბისტი მხატვარი და მიურალისტი. წარმოშობით კათოლიკედ მოქცეული ებრაელების ოჯახიდან, ათეისტი და კომუნისტი. სამი სამოქალაქო ქორწინება, უკანასკნელად მექსიკელ მხატვარ ფრიდა კალოსთან. 1920 წელს ტოვებს საფრანგეთს და იტალიაში მოგზაურობის შემდგომ 1921 წელს ბრუნდება მექსიკაში, სადაც განაგრძობს ნაყოფიერ კარიერას. რივერას რადიკალური პოლიტიკური მრწამსი, მისი ერიში ეკლესიასა და სამღვდელოებაზე, კავშირი მემარცხენეებთან, სადაოს ხდის მის ფიგურას კომუნისტთა წრეშიც კი. 1940 წლის 5 ივნისს მხატვარი უკანასკნელად ჩადის აშშ-ში და ხატავს ფრესკას სან ფრანცისკოს საერთაშორისო გამოფენისათვის. ამადეო მოდილიანი, დიეგო რივერას პორტრეტი, 1914 წ.