ვანგოგენი | Vangogen

”შავი ფერი სიკვდილის შემდეგ არსებულ სხეულს ჰგავს, რომელიც ცხოვრებასთნ ახლოსაა” აბსტრაქციონიზმის და თანამედროვე მხატვრობის ერთ-ერთი ფუძემდებელი რუსი მხატვარი, ვასილი კანდინსკი -დაიბადა მოსკოვში, ბავშვობა ოდესაში გაატარა. მისი მშობლები ფორტეპიანოზე უკრავდნენ, კანდინსკიმ კი თავისით შეისწავლა. შემოქმედებაში მუსიკის ზეგავლენა იგრძნობა ფერწერული ტილოების იმპროვიზაციებში, შთაბეჭდილებებში, კომპიზოციებში. მოსკოვის უნივერსიტეტში იურისპრუდენციას და ეკონომიკას სწავლობდა და თავის პროფესიაში საკმაოდ წარმატებული იყო, თუმცა 30 წლისამ მიუნხენში გამგზავრება და ხატვის შესწავლა გადაწყვიტა. კანდინსკის ნამუშევრების უმეტესობა აბსტრაქციაა, განსხვავებით პიონერი იპმრესიონისტებისგან. მისი განსხვავებული ხედვა აკადემიაში სწავლის დროსაც გამოჩნდა, როცა ამბობდა: ”ვეცდები ავამღერო ტილოზე ფერები იმდენად, რამდენადაც ამას შევძლებ”. ახლა კი აბსტრაქტული ხელოვნების დამფუძნებლად ითვლება. 1903 წლიდან მისი ნამუშევრები მთელს ევროპაშია გამოფენილი. კანდინსკის შემოქმედება ზე ხშირად კამათობენ საზოგადოებაში, ხელოვნება...

ანაზდად ქალს გაეღვიძა. ღამის სამის ნახევარი იყო. ვერ მიმხვდარიყო, რას უნდა გაეღვიძებინა. აი, თურმე, რას! სამზარეულოში ვიღაცა სკამს დაეჯახა. მიაყურა. სიჩუმე იყო. მომეტებული სიჩუმე; და ქალმა გვერდით ლოგინზე ხელი რომ მოაფათურა, იგრძნო, საწოლი ცარიელი იყო. თურმე ამიტომაც მოეცვა აქაურობა განსაკუთრებულ სიჩუმეს: კაცის სუნთქვა აკლდა. ქალი წამოდგა და ხელის ცეცებით, ჩაბნელებული ოთახის გავლით სამზარეულოსაკენ წავიდა. ისინი სამზარეულოში შეხვდნენ ერთმანეთს: სამის ნახევარი იყო. სამზარეულოს კარადასთან ქალმა რაღაც თეთრი დაინახა. სინათლე აანთო, ისინი ღამის ხალათებში ერთმანეთის პირისპირ იდგნენ. შუაღამისას. სამის ნახევარზე. სამზარეულოში. სამზარეულოს მაგიდაზე საპურე იდო. ქალმა შენიშნა, რომ კაცს პური ჩამოეჭრა. დანა ჯერ კიდევ საპურის გვერდით იდო. სუფრაზე ნამცეცები ეყარა. საღამოთი, როცა ქალი დასაძინებლლად მიდიოდა, სუფრას ყოველთვის გადაასუფთავებდა. ყოველ საღამოს. ახლა კი ნამცეცები ეყარა სუფრაზე. და დანაც იქვე იდო. ქალმა იგრძნო ქვის ფილების სიცივე სხეულში ნელ-ნელა ზევით მიიწევდა. და მან საპურეს თვალი მო...

ესპანელი რეჟისორის - ლუის ბენუელისა და სალვადორ დალის ცნობილი მოკლემეტრაჟიანი სიურეალისტური 16 წუთიანი ფილმი. ფილმი წარმოადგენს სალვადორ დალის პირველ ნამუშევარს, რომლის ჩვენებაც ლიმიტს ექვემდებარებოდა, თუმცა 1929 წლის პარიზული პრემიერის შემდეგ, იმდენად პოპულარული გახდა, რომ რვა თვის განმავლობაში გადიოდა ეკრანზე. "ანდალუსიური ძაღლი" 1920 იანი წლების ავანგარდული მოძრაობის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სიურეალისტური ნაწარმოებია.

ინგლისელი მხატვარი, პოეტი და ლითოგრაფი დაიბადა ლონდონში 1757 წელს. მისი მხატვრული ნიჭი ცხოვრებაში არ დაფასებულა. მას ამ კუთხით დღემდე არ იცნობენ და დღემდე პოეტად თვლიან. ის რომანტიზმის უდიდესი წარმომადგენელია და ყველაზე ცნობილი პოემაა "უმანკოების წინათგრძნობა". უილიამ ბლეიკის, როგორც მხატვრის ნამუშევრები სავსე იყო უფრო რელიგიური შეხედულებებით, ვიდრე სუბიექტებით ყოველდღიური ცხოვრებიდან. მისი ეს ხედვა, რომელიც მხოლოდ მის გენიალურობაზე მიგვანიშნებს, იმ დროს ძალიან ცოტამ დააფასა, უსაშინლეს სიღარიბეში ცხოვრობდა და მხოლოდ გარდაცვალების შემდეგ აღიარეს. თუმცა, დღეს ბლეიკი აღიარებულია, როგორც ინგლისური ხელოვნების და ლიტერატურის უდიდესი მოღვაწე. ბლეიკს პოპულარობა მოუტანა ილუსტრირებამ წიგნისა ”ძველი აღთქმა.”. ის ბევრს შრომობდა სხვის ნაწარმოებებზე და სწორედ ის სხვები ღებულობდნენ ჯილდოებს. ბლეიკი ღარიბი იყო, მხოლოდ თავისი სურვილით, საკუთარი არჩევით ახდენდა წიგნების ილუსტრირებას და არ მუშაობდა დიდი გამომცემლების დაკვეთებზე. ინგლისელი მხატვარი და პოეტი ემანუელ შვედებორგისეული ...

ბერმა და ჯღუნამ ცეკვა იციან. განაყრები არიან, მოკომურნი. მაგათნაირი ცეკვა დედამიწის ზურგზე არავის ეცოდინება, თავიანთი მოგონილია და თავადვე ხმარობენ. არც ხატს აკლდებიან, არც - ქორწილს, დადიან და თამაშობენ. - ჯღუნაი ვარო! - დაიძახებს ჯღუნაი, გაშლის ხელებს და იმდენზე ათავისუფლებს ხალხისაგან საცეკვაო ადგილს, რამდენიც მაგათ მოგონილ ცეკვას ეყოფა. გავა ბოლოში, გაშლის ხელებს, არწივივით დააბრიალებს თვალებს და მანამდე დგას ასე ხელებგაშლილი, ვიდრე მეორე მხარეს ბერი არ გამოჩნდება. - ბერი ვარ! - დაიძახებს ბერი და ისიც ხელებს გაშლის, ჯღუნაი დიდია და მაღალი, ბერი - დაბალი და წვრილი. დგანან ერთმანეთის პირისპირ მხარგაშლილები. ისეთი შესახედავი არიან, თითქოს არწივი ფრენას ასწავლისო მართვეს. მერე ჯღუნაი მარჯვენა ფეხს ასწევს ჰაერში, იქიდან ბერი მარცხენა ფეხს ასწევს და წავლენ ასე ფეხაწეული და ხელგაშლილნი ერთმანეთისაკენ, შეიყრებიან შუა ადგილას: - ჯღუნაი ვარო! - ბერი ვარო! დაიძახებენ და დააბაკუნებენ ფეხებს, მერე ზურგებს შეაქცევენ ერთმანეთს, აწეულ ფეხებს შეინაცვლებენ და დაშორდებიან ერთურთს. აქაურ ...

არნახულ გასაჭირში ვიყავი ჩავარდნილი: უმალვე უნდა გავმგზავრებულიყავი; რამდენიმე ათეული მილით დაშორებულ სოფელში მძიმე ავადმყოფი მელოდა; ავადმყოფსა და ჩემ ადგილსამყოფელს შორის, მთელ მანძილზე ძლიერი ქარბუქი მძვინვარებდა; მე ოთხთვალა მყავდა, მსუბუქი, დიდ თვლებზე შემდგარი ოთხთვალა, სწორედ ისეთი, როგორიც ჩვენი სოფლის გზებს სჭირდება. ქურქში გახვეული, ხელსაწყოებით სავსე ჩანთით ხელში, გასამგზავრებლად უკვე ეზოში ვიდექი, მაგრამ ცხენი გვაკლდა, ცხენი არ გვყავდა. ჩემ საკუთარ ცხენს, ასეთ ცივ ზამთარში, ზედმეტი დაძაბვისგან, სწორედ წინა ღამით გასძვრა სული. ჩემმა მოსამსახურე გოგომ ახლაღა მიაშურა სოფელს, იქნებ ცხენი ვინმემ მათხოვოსო; ვიცოდი ეს უაზრობა იყო, გაუთავებლად მათოვდა და მათოვდა, თანდათან ვკარგავდი მოძრაობის უნარს და მაინც უმიზნოდ ვიდექი ადგილზე. ჭიშკართან მოსამსახურე გოგო გამოჩნდა, მარტო იყო, ფარანი დამიქნია; რასაკვირველია, ახლა ვინ გაიმეტებდა ცხენს და ისიც ასეთი მგზავრობისათვის? მე ერთხელ კიდევ გავიარ-გამოვიარე ეზოში; გამოსავალი ვერაფერი ვიპოვე; დაბრუნებულმა და გაწამებულმა წლობით მი...

„იმ დროს ბერია ჩვენი სახლის პირდაპირ, ყორღანოვის (ახლანდელი ქიაჩელის) ქუჩაზე ცხოვრობდა. მისი აივანი ჩვენსას გადმოჰყურებდა. ხშირად აივანზე მდგომი მამა ბერიას რომ დაინახავდა, სწრაფად ოთახში შემობრუნდებოდა. მისი დანახვაც კი არ სიამოვნებდა“, - ქეთევან ჯავახიშვილი, მოგონებების წიგნი.

დაიბადა კიევის მახლობლად 1878 წელს; სწავლობდა კიევის ხელოვნების სკოლასა და მოსკოვის სამხატვრო აკადემიაში; 1913 წელს დაიწყო აბსტრაქტული გეომეტრიული ნიმუშების შექმნა, ამ სტილის სუპრემატიზმს უწოდებდა; მოსკოვსა და ლენინგრადში ასწავლიდა ხატვას 1919-21 წლებში; გამოქვეყნებული აქვს წიგნი - “The Nonobjective World” (1926) პირველად გამოფინა აბსტრაქტულ - გეომეტრიული ნახატები. ყველაზე ცნობილი ნახატი " თეთრი - თეთრზე" (1918) საბჭოთა პოლიტიკა დაუპირისპირდა მის ხელოვნებას. გარდაიცვალა სიღარიბეში 1935 წელს. "თეთრი-თეთრზე" 1918 "ავტოპორტრეტი" 1933 "პირველი დივიზიის ჯარისკაცი" 1914 "მორბენალი" 1932-1934 "ნახევარი ფიგურა ყვითელ მაისურში" 1928-1932 "ინგლისელი მოსკოვში" 1914 "მკალავი" 1914 "ავიატორი" 1914

მათი ხმალი გახდება ჩვენი გუთანი, ხოლო ომის ცრემლები იქცევა პურად არსობისა, რომელითაც მომავალი თაობები გამოიკვებება. მე მქონდა ბრწყინვალე შესაძლებლობა მომეწამლა თავი ეკლესიური ფესტივალების ბრწყინვალებით. ბუნებრივია, რომ ჩემთვის აბატობა, ისევე, როგორც მამაჩემისათვის სოფლის მღვდლობა - უმაღლეს იდეალს წარმოადგენდა. მადლობა სამოთხეს იმ მოგონებებისათვის, რომელიც ახლაც ჩემთანაა. მისი ტყეები და მდელოები წარმოადგენდა ბრძოლის ველს, სადაც წყდებოდა კონფლიქტები, რომელითაც ცხოვრებაა მდიდარი. მე არ მქონდა მკვეთრად ანტი-სემიტური ტონი, თუმცა დრო და დრო ვეცნობიდი არგუმენტებს, რომელიც კვებავდა ჩემს ფიქრებს. ამ ფაქტორებმა ნელ-ნელა განაპირობეს ის, რომ მე გავერთიანდი ქრისტიან – სოციალისტურ მოძრაობაში, რომელსაც დოქტორი კარლ ლუეგერი ხელმძღვანელობდა. რამდენი ძირითადი პრინციპი გადავაფასე ჩემში, მას შემდეგ რაც ქრიასტიან – სოციალისტურ მოძრაობაში ჩავერთე! ჩემი პატივისცემით გამსჭვალული შეხედულებები ანტი-სემიტიზმის მიმართ, დროთა განმავლობაში მოკვდა; ეს იყო ჩემში მომხდარი ყველაზე დიდი ტრანსფორმაცია. პოლი...

ფრანცისკო დე სურბარანი - ესპანელი მხატვარი, დაიბადა ფუენტე დე კანტოსში, ძირითადად მოღვაწეობდა სევილიაში.  1634-35 წლებში მადრიდში მუშაობდა ფილიპე IV -ისათვის ათ სურათიანი სერიის შექმნაზე. ცნობილია რელიგიური ნამუშევრებით, ხატავდა ეკლესიებსა და მონასტრებს სამხრეთ ესპანეთში.